
Radio Naukowe
Radio Naukowe - Karolina Głowacka
Radio Naukowe to podcast naukowy tworzony przez dziennikarkę Karolinę Głowacką. Tu na pierwszym planie są naukowczynie i naukowcy. Opowiadają - fenomenalnie! - o swoich dziedzinach wiedzy, aktualnych badaniach i wyzwaniach na przyszłość. Rozmawiamy nie tylko o tym CO wiemy, ale też SKĄD to wiemy. || radionaukowe.pl || https://patronite.pl/radionaukowe
Kategorie: Nauka i Medycyna
Słuchaj najnowszego odcinka:
Dziś w Radiu Naukowym młoda, prężnie się rozwijająca dziedzina: interdyscyplinarna historia krajobrazu. W Polsce badacze zajmują się nią od mniej więcej 10 lat, łącząc przeróżne ciekawe techniki, o których opowiadają prof. Michał Słowiński, dyrektor Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, oraz dr Tomasz Związek z tego samego instytutu (choć jest historykiem, swoją obecność wśród geografów potrafi uzasadnić!).
Historia krajobrazu potrafi zrekonstruować dawny świat, dowiedzieć się jak wpłynął na niego człowiek, gdzie dawniej istniały osady. Jak więc wyglądała na przykład Polska jakiś tysiąc lat temu? – W zasadzie gdybyśmy się przenieśli w czasie o 1000 lat, to znaleźlibyśmy się w takiej Białowieży plus – odpowiada dr Związek. Otaczałby nas gęsty las, dużo bardziej liściasty niż te, które znamy z dzisiaj, pełen martwego drewna, innych zwierząt (tury!), bogaty ekosystem, w którym człowiek musi poświęcić mnóstwo energii na przeżycie w małej luce. Potrafimy nawet powiedzieć, jak wyglądała Polska po przejściu lodowca – w okolicy Warszawy rosły wtedy takie rośliny jak teraz na północy Norwegii.
Ta dziedzina daje też pewne możliwości na snucie wizji przyszłości: – Wystarczy zostawić Europę samej sobie na 100 lat i wróci ten las – obiecuje prof. Słowiński.
Dziedzina wymaga współpracy naukowców z różnych dyscyplin i wielu metod. Badacze porównują np. dane pozyskane ze skanowania LIDAR (skanowanie laserowe z powietrza, pozwala bardzo dokładnie odwzorować teren, również taki porośnięty drzewami), z zachowanych dokumentów (np. kontrakty osadnicze, dokumenty o wycince lasów, o handlu drewnem), a także relikty onomastyczne (czyli pochodzące z dawnych czasów nazwy miejsc, miejscowości) i tzw. archiwa natury – próbki osadów pobrane w przyrodzie. Świetnie się do tego nadają jeziora: opadające na dno pyłki roślinne odkładają się co roku jak słoje w drewnie i konserwują w beztlenowym środowisku. Naukowiec może z nich wyczytać, kiedy w danej okolicy pojawili się ludzie (bo pojawiają się pyłki zbóż), kiedy się wyprowadzili (bo powraca przewaga pyłków leśnych) albo na przykład kiedy był w okolicy wielki pożar (bo ślady makrowęglowe).
Posłuchacie też o Olendrach zmieniających retencję wody w Polsce, o tym, dlaczego stare mapy kłamią, do czego przydaje się bałtycki węglan wapnia, jak stare są ślady ludzkiej aktywności w Białowieży i jakie drzewa wyrosną jako pierwsze w miejscu opuszczonym przez ludzi.
Poprzedni odcinek
-
219 - #175 Historia krajobrazu - czytanie w archiwum natury | prof. Michał Słowiński, dr Tomasz Związek Thu, 30 Nov 2023
-
218 - #174 Atmosfera - wrażliwy system na skraju rozchwiania | prof. Szymon Malinowski Thu, 23 Nov 2023
-
217 - # 173 Psychika a mikrobiota - czy jelita to naprawdę drugi mózg? | prof. Aneta Brzezicka Thu, 16 Nov 2023
-
216 - #172 Wojna ze znachorami - jak PRL wprowadzał medycynę na wieś? | prof. Ewelina Szpak Thu, 09 Nov 2023
-
215 - #171 Ludzie i roboty - czy maszyna może być dla nas autorytetem? | dr Konrad Maj Thu, 02 Nov 2023
-
214 - #170 Kuchnia staropolska - co jadali magnaci, a co chłopi? | prof. Jarosław Dumanowski Thu, 26 Oct 2023
-
213 - #169 Grawitacja - czym jest i jak działa siła, która trzyma nas na Ziemi? | prof. Tomasz Bulik Thu, 19 Oct 2023
-
212 - #168 Genetyczny Adam - to on dał początek kluczowej mutacji? | prof. Anna Gambin, prof. Paweł Stankiewicz Thu, 12 Oct 2023
-
211 - #167 Dawna turystyka - jak wyglądały podróże przed wiekami? | dr Joanna Orzeł Thu, 05 Oct 2023
-
210 - #166 Teoria umysłu – kiedy uczymy się czytać w myślach? | prof. Marta Białecka Thu, 28 Sep 2023
-
209 - #165 Medycyna oparta na dowodach - czy jest dla niej skuteczna alternatywa? | Jakub Zawiła-Niedźwiecki Thu, 21 Sep 2023
-
208 - #164 Początki judaizmu - z jakich kultów zrodził się potężny Bóg Izraela? | prof. Łukasz Niesiołowski-Spanò Thu, 14 Sep 2023
-
207 - #163 Ptaki inaczej - czym się narkotyzują i czyjego moczu się boją? | Adam Zbyryt Thu, 07 Sep 2023
-
206 - LAMU'23 #10 Skąd się wziął nasz charakter? Jak się goją rany? | Odcinek o człowieku (2) Mon, 04 Sep 2023
-
205 - #162 Zasada antropiczna – czy we Wszechświecie musiało powstać świadome życie? | prof. Jean-Pierre Lasota Thu, 31 Aug 2023
-
204 - LAMU'23 #9 Jak się robi siła nośna, która unosi samoloty w powietrzu? | Odcinek technologiczny Mon, 28 Aug 2023
-
203 - #161 Wyjście z Afryki - skąd naukowcy wiedzą kiedy, jak i gdzie migrował Homo sapiens? Thu, 24 Aug 2023
-
202 - LAMU'23 #8 Co by było gdyby w Układzie Słonecznym były dwie gwiazdy? | Odcinek astronomiczny Mon, 21 Aug 2023
-
201 - #160 Fakty i mity o hormonach – jak bardzo zależy od nich nasze zdrowie i zachowanie? | dr Alicja Puścian Thu, 17 Aug 2023
-
200 - LAMU'23 #7 Skąd tygrys wie, gdzie ma iść, kiedy chodzi po lesie? Odcinek zwierzęcy Mon, 14 Aug 2023
-
199 - #159 Psychozy - czy podejrzliwość to zaburzenie psychiczne? | prof. Łukasz Gawęda Thu, 10 Aug 2023
-
198 - LAMU'23 #6 Czemu w wodzie łatwiej się podnosi ciężary? Odcinek o fizyce codziennej Mon, 07 Aug 2023
-
197 - #158 Fizyka w medycynie - co się tak naprawdę dzieje w rezonansie? | prof. Bożena Jasińska Thu, 03 Aug 2023
-
196 - LAMU'23 #05 Dlaczego ludzie mówią? Czemu a2 + b2 = c2? | Odcinek matematyczno-językowy Mon, 31 Jul 2023
-
195 - #157 Ekonomia Afryki - czy czeka ją rozkwit? | dr Raphael Habi, dr John Tlegray, dr Konrad Czernichowski Thu, 27 Jul 2023
-
194 - LAMU'23 #04 Po co jest życie? Czy bakterie jedzą to co my? | Odcinek o życiu (dużym i małym) Mon, 24 Jul 2023
-
193 - #156 Wodór - czy to tania, ekologiczna i bezpieczna alternatywa dla ropy? | prof. Mariusz Krawiec Thu, 20 Jul 2023
-
192 - LAMU'23 #03 Co to jest nic? Jak powstaje pożar? | Odcinek o fizyce i ogniu Mon, 17 Jul 2023
-
191 - #155 Kryminalne XX-lecie - jak wyglądał przestępczy półświatek II Rzeczypospolitej? | prof. Mateusz Rodak Thu, 13 Jul 2023
-
190 - LAMU'23 #02 Z czego składa się kupa? Skąd się biorą smarki w nosie? | Odcinek o człowieku (1) Mon, 10 Jul 2023
-
189 - #154 Owady - osobliwi przybysze z prawiecznych czasów | prof. Edyta Buczyńska, prof. Paweł Buczyński Thu, 06 Jul 2023
-
188 - LAMU'23 #01 - Ile ważą chmury i dlaczego niektóre są takie ciemne? Odcinek meteorologiczny Mon, 03 Jul 2023
-
187 - #153 Unia Lubelska - jak dwa państwa i narody w jeden lud zniosła i spoiła? | prof. Henryk Gmiterek Thu, 29 Jun 2023
-
186 - #152 Magia dawnej wsi - jacy byli, w co wierzyli i czego się bali nasi przodkowie? | prof. Katarzyna Smyk Thu, 22 Jun 2023
-
185 - #151 Nanorurki węglowe - czy to będzie szczyt miniaturyzacji w elektronice? | prof. Sławomir Boncel Thu, 15 Jun 2023
-
184 - # 150 Dokładność pomiaru - czy naukowcy potrafią mierzyć świat? | Darek Aksamit Thu, 08 Jun 2023
-
183 - #149 Wilki - jak kochają i polują największe drapieżniki polskich lasów? | prof. Sabina Pierużek-Nowak Thu, 01 Jun 2023
-
182 - #148 Deficyt antymaterii - dlaczego istnieje raczej coś niż antycoś? | prof. Jan Kisiel Thu, 25 May 2023
-
181 - #147 Świat obiektów najmniejszych - kwarki, gluony i oddziaływania silne | prof. Barbara Badełek Thu, 18 May 2023
-
179 - #146 Wikingowie - kim tak naprawdę byli legendarni wojownicy z północy? | prof. Jakub Morawiec Thu, 11 May 2023
-
178 - #145 Fundamentalne pytania fizyki – czy nasz Wszechświat jest ostatnim? | prof. Krzysztof Meissner Thu, 04 May 2023
-
177 - #144 Bakterie – czy to one sterują naszym "ja"? | prof. Aleksandra Ziembińska-Buczyńska Thu, 27 Apr 2023
-
176 - #143 Leki - jak działają i jak je tworzy współczesna farmakologia? | prof. Robert Musioł Thu, 20 Apr 2023
-
175 - Rozpad. Stefania Horovitz nadaje wagę naturze | Seria "Beyond Curie" #04 Mon, 17 Apr 2023
-
174 - #142 Ryby nasze i obce - cisi mieszkańcy Rzeczypospolitej | prof. Tomasz Kakareko, Michał Mięsikowski Thu, 13 Apr 2023
-
173 - #141 Narcyzm - samouwielbienie niszczące jednostkę i jej otoczenie | prof. Anna Czarna Thu, 06 Apr 2023
-
172 - #140 Cesarstwo Bizantyńskie - odtrącona ostoja chrześcijaństwa | dr Andrzej Kompa Thu, 30 Mar 2023
-
171 - Plaga. Françoise Barré-Sinoussi usiłuje ratować świat | Seria "Beyond Curie" #03 Mon, 27 Mar 2023
-
170 - #139 Klonowanie ludzi, eksperymenty na zwierzętach - moralne granice nauki | dr Joanna Różynska Thu, 23 Mar 2023
-
169 - #138 Placebo, nocebo, ból - jak umysł potrafi oszukać ciało i mózg? | prof. Przemysław Bąbel Thu, 16 Mar 2023